مدیریت تیم در فضای استارتاپی
1402-04-11هوش مصنوعی و علم پزشکی
1402-04-11
قراردادهای سرمایه‌گذاری به عنوان یکی از مهمترین ابزارها در عرصه اقتصاد و تجارت، در فرآیند توسعه کسب و کارها نقش بسیار مهمی دارند. این قراردادها بین اشخاص حقوقی یا حقیقی برای سرمایه‌گذاری و استفاده از منابع مالی جهت رشد و توسعه اقتصادی و مالی بسته می‌شوند. انواع قراردادهای سرمایه‌گذاری بسته به نوع کسب و کار و شرایط واقعیت مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در این مطلب، به بررسی مختصر انواع قراردادهای سرمایه‌گذاری رایج از جمله قرارداد سهام، قرارداد وام، قرارداد سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر، قرارداد مشارکت و قرارداد فرانشیز پرداخته و تلاش می‌کنیم تا اطلاعات کلی و مفیدی را درباره هر یک ارائه دهیم.
قرارداد سهام
قرارداد سهام یکی از رایج‌ترین انواع قراردادهای سرمایه‌گذاری است که در آن سرمایه‌گذار با خرید سهام یا حصصی در یک شرکت، به عنوان سهامدار و شریک در آن شرکت وارد می‌شود. این نوع قرارداد معمولاً برای جذب سرمایه و توسعه کسب و کارها استفاده می‌شود.
در قرارداد سهام، شرایط و جزئیات متعددی تعیین می‌شود. به طور معمول، این قرارداد شامل موارد زیر است:
حقوق سهامداران
قرارداد سهام باید شرایط و حقوق سهامداران را مشخص کند. این شامل حقوق بهره‌وری از سهام، حقوق رأی در تصمیم‌گیری‌های مهم، حقوق حضور در مجامع عمومی شرکت و دسترسی به اطلاعات مالی و عملکرد شرکت است.
تقسیم سود
قرارداد سهام باید شرایط تقسیم سود را مشخص کند. این شامل نحوه تقسیم سود عملیاتی و سود سرمایه‌گذاری شرکت می‌شود. معمولاً تقسیم سود بر اساس نسبت سهامداری انجام می‌شود.
ضوابط مدیریت
قرارداد سهام ممکن است شرایط و ضوابط مدیریت شرکت را تعیین کند. این شامل مسائلی مانند تعیین اعضای هیئت مدیره، روش انتخاب مدیرعامل، تصمیم‌گیری در مورد معاملات بزرگ، تغییرات سرمایه و موارد دیگر است.
حقوق و تعهدات طرفین
قرارداد سهام باید حقوق و تعهدات طرفین را مشخص کند. این شامل حقوق و تعهدات سرمایه‌گذار به عنوان سهامدار و حقوق و تعهدات شرکت نسبت به سهامداران است.
انتقال سهام
قرارداد سهام ممکن است شرایط و ضوابطی را برای انتقال سهام تعیین کند. این شامل مسائلی مانند حق اولویت خرید سهام توسط سهامداران دیگر، توافق نامه تسهیم سود در صورت انتقال سهام و نحوه تسهیم مبلغ فروش سهام است.
به طور کلی، قرارداد سهام یک توافق قانونی است که حقوق و تعهدات سهامداران را مشخص می‌کند و از طریق آن سرمایه‌گذاران به عنوان شرکا در سود و ضرر و مدیریت شرکت شریک می‌شوند. در هر صورت، قبل از امضای قرارداد سهام، توصیه می‌شود مشاوره حقوقی حرفه‌ای را در نظر بگیرید تا درک دقیقی از شرایط و مسئولیت‌های قرارداد داشته باشید.
قرارداد تسهیلات
قرارداد تسهیلات یکی از انواع قراردادهای سرمایه‌گذاری است که در آن سرمایه‌گذار (طرف اول) مبلغی را به یک شخص یا شرکت (طرف دوم) اعطا می‌کند و طرف دوم موظف است مبلغ وام را به همراه سودهای تعیین شده در قرارداد به سرمایه‌گذار بازپرداخت کند. این نوع قرارداد معمولاً برای تأمین منابع مالی و انجام فعالیت‌های تجاری، سرمایه‌گذاری یا پروژه‌های ویژه به کار می‌رود. قرارداد تسهیلات شامل موارد زیر است:
1. مبلغ و شرایط بازپرداخت: قرارداد تسهیلات باید مبلغ و شرایط بازپرداخت وام را تعیین کند. این مهم شامل مبلغ دقیق تسهیلات، زمان بازپرداخت، نحوه بازپرداخت (اقساط ماهیانه، یکباره و غیره) و سایر جزئیات مربوط به بازپرداخت وام است.
2. نرخ سود: قرارداد تسهیلات می‌تواند نرخ سود مشخصی را برای وام تعیین کند. این نرخ ممکن است ثابت باشد یا به عنوان یک درصد متغیر مرتبط با شاخص‌های اقتصادی تعیین شود.
3. ضمانت‌ها: در برخی موارد، در این نوع قرارداد ضمانت‌هایی از طرف وام دهنده مشخص می‌شود. این تضامین می‌توانند به صورت وثیقه‌های نقدی، تضمین‌نامه‌های بانکی، رهن ملک و سایر منابع قابل پذیرش توسط سرمایه‌گذار باشند.
4. مسئولیت‌ها و محدودیت‌ها: در قرارداد تسهیلات ممکن است مسئولیت‌ها و محدودیت‌هایی برای طرفین در نظر گرفته شود. این موارد شامل مسئولیت بازپرداخت به موقع وام، عدم استفاده از آن در غیر مقصد تعیین شده، محدودیت‌های استفاده از تسهیلات و سایر مسائل مربوط به آن است.
قرارداد سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر
قرارداد سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر (Venture Capital Agreement) یکی از انواع قراردادهای سرمایه‌گذاری است که به‌طور عمده برای کسب و کارهای نوپا و ریسک‌پذیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این قرارداد، سرمایه‌گذار (طرف اول) به یک پروژه یا شرکت (طرف دوم) سرمایه‌گذاری می‌کند و در صورت موفقیت پروژه، سود خود را دریافت می‌کند. اما در صورتی که پروژه ناموفق باشد، سرمایه‌گذار ممکن است بخشی یا کل سرمایه خود را از دست بدهد. مهمترین ویژگی‌های قرارداد سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر عبارتند از:
سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نوپا
قرارداد سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر برای کسب و کارهای نوپا و استارتاپ‌ها استفاده می‌شود. این قرارداد به شرکت‌هایی که در مراحل اولیه توسعه هستند و هنوز در مرحله رشد و توسعه قرار دارند، سرمایه‌گذاری می‌کند.
ریسک و بازده
قرارداد سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر شامل ریسک بالا و بازدهی بالا است. سرمایه‌گذاران در این قرارداد، به دنبال کسب سود قابل توجه هستند، اما همراه با آن، برایشان ریسک‌های قابل توجهی نیز وجود دارد. در صورتی که پروژه موفقیت‌آمیز باشد، سرمایه‌گذار سود قابل توجهی را به دست می‌آورد، اما در صورتی که پروژه ناموفق باشد، ممکن است قسمتی یا کل سرمایه خود را از دست دهد.
سهامداری و حقوق سهامداران
در قرارداد سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر، شرایط و ضوابط مربوط به حقوق سهامداران مشخص می‌شوند. سرمایه‌گذار با سرمایه‌گذاری در شرکت، سهامدار آن شرکت می‌شود و حقوق و تعهدات سهامداران را تعیین می‌کند. این شامل تقسیم سود، حقوق رأی، حقوق دریافتی در صورت فروش شرکت و سایر موارد مربوط به حقوق سهامداران است.
زمان بازپرداخت سرمایه
در قرارداد سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر، زمان بازپرداخت سرمایه تعیین می‌شود. این ممکن است پس از رشد و توسعه شرکت، در زمانی مشخص مانند فروش شرکت یا ورود به بازار سهام عمومی صورت پذیرد.
ضوابط مدیریتی
در این نوع قرارداد، به دلیل سهام داری سرمایه‌گذار در مجموعه صاحب طرح، شامل ضوابط مدیریتی است که اجازه دخالت و تصمیم‌گیری در فرآیندهای استراتژیک و مدیریتی شرکت می‌دهد.
سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر معمولاً پیچیده و متنوع است و نیاز به مشاوره حقوقی حرفه‌ای و مطالعه دقیق آن دارد تا شرایط و مسئولیت‌های طرفین به طور دقیق مشخص شود.
قرارداد مشارکت
قرارداد مشارکت یا همکاری مشترک (Joint Venture Agreement) یک نوع قرارداد سرمایه‌گذاری است که دو یا چند شرکت با همکاری و مشارکت در یک پروژه یا کسب و کار، سرمایه‌گذاری می‌کنند. در این نوع قرارداد، شرکت‌ها تصمیم می‌گیرند تا به صورت مشترک عمل کنند و منافع مشترک خود را تحقق بخشند.
مهمترین ویژگی‌های این قرارداد عبارتند از:
1. تقسیم سود: در قرارداد مشارکت شرایط و تقسیم سود بین شرکا تعیین می‌شود. این شامل تقسیم سود درصدی یا تعیین مبلغ مشخص برای هر شریک است که بر اساس میزان سهم و مشارکت هر شرکت در پروژه تعیین می‌شود.
2. تقسیم خطرات و مسئولیت‌ها: این قرارداد باید شرایط مربوط به تقسیم خطرات و مسئولیت‌ها را تعیین کند. هر شریک مسئولیت و خطرات خود را بر عهده دارد و این تقسیم بر اساس توافقات قبلی و نحوه مشارکت هر شرکت تعیین می‌شود.
3. مدیریت پروژه: قرارداد مشارکت باید شرایط مربوط به مدیریت پروژه را شامل شود. این شامل حقوق تصمیم‌گیری، روش‌های اتخاذ تصمیم، نحوه حل اختلافات و سایر مسائل مدیریتی است.
4. حقوق همکاران: در این نوع قرارداد، حقوق همکاران و تعهدات آنها تعیین می‌شود. این شامل حقوق رأی، حقوق اقتصادی و سایر حقوق و تعهداتی است که هر شرکت در حین همکاری مشترک دارد.
در نهایت، قرارداد مشارکت یا همکاری مشترک به‌عنوان یک ابزار مهم در همکاری و ایجاد تعامل بین شرکت‌ها استفاده می‌شود. قبل از امضای این قرارداد، توصیه می‌شود با مشاور حقوقی یا وکیل مشورت کنید تا شرایط و مسئولیت‌های قرارداد را به طور دقیق درک کنید و از جنبه‌های قانونی و حقوقی آن مطمئن شوید.
قرارداد فرانچایز (فرا امتیازی)
قرارداد فرانچایز (Franchise Agreement) که به زبان فرانسوی، فرانشیز نیز گفته می‌شود، یک نوع قرارداد می‌باشد که در آن صاحب برند یا شرکت (فرانچایزر) مجاز است به شخص یا شرکت امتیاز گیرنده (فرانچایزی) اجازه دهد از نام تجاری، علامت تجاری، مدل کسب و کار و دیگر عناصر مشخصی که به صاحب برند تعلق دارد، استفاده کند. در ازای این اجازه، امتیاز گیرنده معمولاً مبالغی به عنوان هزینه فرانچایز، حقوق نمایندگی یا سودی به امتیاز دهنده پرداخت می‌کند.
قرارداد فرانچایز شامل موارد زیر است:
1. حقوق استفاده از برند: قرارداد فرانچایز تعیین می‌کند که امتیاز گیرنده حق استفاده از نام تجاری، علامت تجاری، لوگو و سایر عناصر شناختی برند را دارد.
2. توافقات مالی: این قرارداد شامل توافقات مالی است که فرانچایزی معمولاً مبالغی به عنوان هزینه فرانشیز، حقوق نمایندگی یا سودی به فرانچایزر پرداخت می‌کند. همچنین، معمولاً امتیاز گیرنده باید هزینه‌های تبلیغاتی مشترک یا حقوق استفاده از نرم‌افزارها و حق امتیاز را نیز پرداخت کند.
3. مدت زمان قرارداد: قرارداد فرانچایز تعیین می‌کند که مدت زمان استفاده از امتیاز به چه مدت و با چه شرایطی است.
4. حقوق و تعهدات طرفین: این قرارداد شرایط و تعهدات طرفین را تعیین می‌کند. این شامل حقوق و وظایف امتیاز دهنده و گیرنده درباره تحویل محصولات، استانداردها، مدیریت، حقوق انحصاری و سایر موارد است.
در پایان، قراردادهای سرمایه‌گذاری انواع مختلفی را در بر گرفته و هر کدام از آنها برای شرایط و نیازهای خاصی طراحی شده‌اند. در این مقاله، به بررسی چند نوع از این قراردادها پرداخته شد؛ از جمله قرارداد سهام، قرارداد وام، قرارداد سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر و قرارداد همکاری مشترک.
هر یک از این قراردادها دارای ویژگی‌ها، شرایط و تعهدات خاص خود است که باید در هنگام انعقاد و اجرای آنها به آن توجه شود. قبل از امضای هر نوع قرارداد سرمایه‌گذاری، توصیه می‌شود با مشاوران حقوقی متخصص یا وکلای حقوقی مشورت کنید تا شرایط و جنبه‌های قانونی و حقوقی آنها را به دقت بررسی کنید و مطمئن شوید که از نظر قانونی و حقوقی مورد حمایت قرار می‌گیرید.
قراردادهای سرمایه‌گذاری بازیگرانی بسیار مهم در تعاملات تجاری و سرمایه‌گذاری‌های مختلف هستند و به شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تا به بهره‌برداری از منافع و پتانسیل‌های مشترک در کسب و کار دست یابند. این قراردادها بستری مناسب را برای انجام معاملات و همکاری‌های مشترک فراهم کرده و در نهایت می‌توانند به موفقیت و رشد کسب و کار و همچنین سرمایه‌گذارها کمک نمایند.
